Tĩnh mạch có chức năng gì?

Động mạch và tĩnh mạch

Tất cả các tế bào trong cơ thể đều được cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết và ô-xy (oxygen) thông qua hệ thống động mạch. Hệ thống này chuyên chở máu “tươi” đi khắp cơ thể. Tim bơm máu vào các động mạch ở áp suất cao. Để chịu được áp suất này, thành động mạch được cấu tạo bởi hệ thống cơ khỏe mạnh. Sự trao đổi chất dinh dưỡng xảy ra ở các mạch máu rất nhỏ gọi là mao mạch.

Tĩnh mạch vận chuyển máu đã sử dụng trở về tim và đến các cơ quan (gan, thận) để lọc sạch chất dơ và đến phổi để đổi lấy ô – xy. Thành tĩnh mạch mỏng hơn thành động mạch và các lớp cơ cũng yếu hơn, bởi vì tĩnh mạch không phải chịu đựng áp suất cao như động mạch.

Một khi đến các mao mạch nhỏ nhất, áp suất này gần như tan biến hoàn toàn. Từ đây, vì máu phải được vận chuyển ngược chiều trọng lực từ chân về tim, nên lực hút của tim không còn đủ để hỗ trợ cho dòng chảy của máu. Tạo hóa đã tạo cho loài người các cơ chế khác để bù trừ, giúp máu vượt qua độ cao 1,5m từ bàn chân về đến tim.

Ngoài chức năng vận chuyển máu đã qua sử dụng, tĩnh mạch cũng có chức năng lưu trữ máu và điều hòa nhiệt độ cơ thể. Khi tiết trời nóng bức, tĩnh mạch dãn ra, nhờ đó nó hút nhiều máu hơn để làm mát bề mặt da.

Các tĩnh mạch chạy dưới bề mặt da và gom góp máu từ các lớp da. Phần này gọi là hệ tĩnh mạch nông. Từ đây, máu góp được sẽ đổ vào hệ tĩnh mạch sâu (được bao quanh bởi các bắp cơ ở chân) thông qua các tĩnh mạch xuyên (thông nối giữa hệ tĩnh mạch nông và sâu). Hệ tĩnh mạch sâu tiếp tục vận chuyển máu về tim nhờ hoạt động bơm của cơ.

Điều này có nghĩa, vận động là cần thiết để thực hiện chức năng đưa máu về tim. Mỗi bước đi các bắp cơ sẽ nở ra tạo ra một “nhát bóp” ép lên tĩnh mạch sâu và đẩy máu lên cao về tim. Ở thì nghỉ của cơ lúc chân nghỉ, nếu không có gì “chặn lại” thì máu sẽ chảy ngược xuống chân theo chiều trọng lực. Lúc đó, vai trò của “van tĩnh mạch” được phát huy.

Các van tĩnh mạch

Các van tĩnh mạch ngăn chặn máu chảy ngược xuống chân và phân tán áp lực trong lòng mạch nhờ hệ thống nhiều van riêng rẽ đóng dọc theo chiều dài của tĩnh mạch. Nó hoạt động như van “một chiều”, chỉ cho máu chảy một chiều từ chân về tim.

Van tĩnh mạch trông giống như những cánh buồm được gắn theo đường cong của thành tĩnh mạch và khép sát vào nhau ở giữa lòng tĩnh mạch. Nếu máu chảy lên nhờ sức ép tạo ra từ các bơm cơ, các van này mở ra. Nếu máu chảy ngược xuống do sức hút của trọng lực, các van này đóng lại, không cho máu chảy xuống.

Xem thêm: Suy tĩnh mạch là gì?